Nie tylko konsument i przedsiębiorca
Ustęp 2 artykułu 1 Prawa upadłościowego umożliwia stosowanie ustawy w stosunku do podmiotów nie mających statusu przedsiębiorcy, jednak objętych zakresem działania przepisów tak jak przedsiębiorcy.
Chodzi tu o byłych przedsiębiorców (art. 7 i 8 pr. up.), spółki kapitałowe, które nie prowadzą działalności gospodarczej (nie są przedsiębiorcami w sensie prawnym, art. 5 ust. 2 pkt 1 pr. up.) oraz o wspólników spółek prawa handlowego, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swym majątkiem oraz wspólników spółki partnerskiej (art. 5 ust. 2 pkt 2 i 3 pr.up.).
Całym majątkiem, w sposób subsydiarny, odpowiadają za zobowiązania spółki wszyscy wspólnicy spółki jawnej oraz komplementariusze w spółkach komandytowej i komandytowo-akcycjnej.
Warto pamiętać, że wspólnicy tacy nie mają samodzielnej zdolności upadłościowej, bowiem nie prowadzą w imieniu własnym działalności gospodarczej. Prowadzi ją spółka, będąca przedsiębiorcą, zaś zdolność upadłościowa wspólników opiera się jedynie na uczestnictwie w spółce. Spółka cywilna i podobne umowy (np. konsorcjum) nie stanowią spółek prawa handlowego i nie mają podmiotowości prawnej, są bowiem jedynie stosunkiem zobowiązaniowym.
Szara strefa w upadłości
Prawo upadłościowe odsyła do definicji przedsiębiorcy w Kodeksie cywilnym. Stwarza to konieczność, nie zaś jedynie możliwość, zastosowania przepisów upadłościowych również do podmiotów, które nie dopełniły obowiązku rejestracji w myśl regulacji prawa administracyjnego (aktualnie ustawy Prawo przedsiębiorców). Problem taki nie występuje jeśli chodzi o osoby prawne i spółki osobowe, bowiem moment zyskania podmiotowości prawnej jest powiązany z wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego. Również art. 9 Prawa upadłościowego pozwala expressis verbis na złożenie przez wierzyciela wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy w rozumieniu prawa cywilnego, jednak niezarejestrowanego. Warunkiem skuteczności takiego wniosku jest, by od momentu zakończenia działalności nieewidencjonowanej nie upłynął rok.
Bankructwo już na starcie
Spółki kapitałowe w organizacji mają zdolność upadłościową w zakresie podjętych przed rejestracją czynności, które odpowiadają cywilnoprawnej definicji działalności gospodarczej. Jeśli poprzestają jedynie na prowadzeniu przygotowań do podjęcia takiej działalności, de lege lata nie mają zdolności upadłościowej, a to za sprawą nowelizacji z 6. III. 2009 r. Podobnie rzecz się ma z nową odmianą spółki – prostej spółki akcyjnej w organizacji, którą wprowadzono mocą ustawy z 19. VII. 2019 r. nowelizującej m.in. k.s.h.
Na podstawie: P. Zimmerman, Prawo upadłościowe. Komentarz, C.H. Beck 2020 (SIP Legalis)
Kto ma zdolność upadłościową?
