Sprawy o naprawienie szkody, a więc o odszkodowanie oraz zadośćuczynienie należą do najczęściej rozpoznawanych przez sądy. Różnią się oczywiście stopniem skomplikowania i złożonością postępowania dowodowego, niemniej można określić ich schemat. Co za tym idzie, można się do nich należycie przygotować. O czym należy pamiętać?
… O dokumentach
Lista może być naprawdę długa. Wszystko zależy od tego, naprawienia jakiej szkody dochodzimy. Spróbujmy je jednak pogrupować.
Dokumentacja z postępowania przedsądowego (jeżeli miało miejsce). Zaliczymy tu wezwanie do zapłaty skierowane do podmiotu odpowiedzialnego za naprawienie szkody wraz z dowodem nadania i odbioru oraz odpowiedź na to wezwanie. Jeżeli prowadzono postępowanie likwidacyjne, powinniśmy zgromadzić wszystkie dokumenty przesłane ubezpieczycielowi i otrzymane od niego, ale przede wszystkim zgłoszenie szkody, decyzję ubezpieczyciela i wycenę szkody przed ubezpieczyciela.
Dokumentacja medyczna w przypadku szkody na osobie. To po prostu komplet dokumentacji z leczenia oraz rehabilitacji od dnia wypadku. W niektórych sprawach, kiedy skutki wypadku nakładają się na schorzenia istniejące wcześniej, koniecznym będzie też przedstawienie starszej dokumentacji medycznej. Istotnym jest pozyskanie dokumentacji kompletnej, na przykład w przypadku pobytu w szpitalu będzie to cała historia choroby prowadzona w związku z hospitalizacją. Pierwszy zestaw takiej dokumentacji można otrzymać bezpłatnie, o czym pisałam na blogu.
Dokumenty wskazujące na koszty naprawy uszkodzonego pojazdu. Mogą to być kalkulacje naprawy przygotowane przez zakłady mechaniki pojazdowej/autoryzowane serwisy. Jeżeli natomiast pojazd został naprawiony, to należy przedłożyć kosztorys naprawy i dowód poniesienia wydatków z tego tytułu, na przykład fakturę. Do tej grupy zaliczymy także dokumenty potwierdzające koszty najmu pojazdu zastępczego, jeżeli zostały przez nas poniesione oraz kalkulację obejmującą utratę wartości rynkowej pojazdu, jeżeli była sporządzana.
Dokumenty wskazujące na poniesione koszty leczenia i rehabilitacji. Do tej grupy zaliczymy faktury, rachunki, paragony. Oczywiście najlepiej jest gromadzić faktury i rachunki imienne, aby ustrzec się przed zarzutami dotyczącymi ich pochodzenia. Dowody poniesionych kosztów mogą dotyczyć między innymi odpłatnych zabiegów operacyjnych, rehabilitacyjnych, konsultacji, ale także koszów dojazdu na zabiegi.
Dokumenty wskazujące na wysokość utraconych zarobków. Są niezbędne, jeżeli w związku ze skutkami wypadku poszkodowany utracił dochód, bo na przykład przebywał na zwolnieniu lekarskim i uzyskiwał świadczenia niższe niż jego dotychczasowe dochody. Należy przedstawić dokumenty, z których wynika wysokość dochodu przed wypadkiem, okres niezdolności do pracy, wysokość uzyskiwanych świadczeń w okresie niezdolności.
Uwaga, nie w każdej sprawie niezbędne jest zgromadzenie dokumentów z każdej kategorii. Może się również okazać, że potrzebne będą jeszcze inne dokumenty, nieujęte powyżej.
… O świadkach
Dowód z zeznań świadków jest istotnym środkiem dowodowym. W sprawie o odszkodowanie i zadośćuczynienie zeznania świadków mogą dotyczyć przede wszystkim dwóch kwestii.
Po pierwsze okoliczności, w jakich doszło do wypadku i jego przebiegu (chyba, że dysponujemy prawomocnym wyrokiem karnym skazującym sprawcę wypadku lub sprawca bądź podmiot odpowiedzialny za naprawienie szkody nie kwestionuje winy). Po drugie, zeznania świadków mogą dotyczyć szeroko pojętych skutków wypadku. Mam na myśli nie tylko doznane obrażenia, ale także ograniczenia osoby poszkodowanej w codziennym funkcjonowaniu.
Przygotowując się do sprawy sądowej należy ustalić dane osób mogących zeznawać, w tym ich adres do korespondencji, na który sąd prześle wezwanie do stawienia się na rozprawę lub zobowiązanie do złożenia zeznań na piśmie.
… O opłatach
Postępowanie sądowe jest co do zasady odpłatne. Przed złożeniem pozwu należy pamiętać o opłatach, które pojawiają się w procesie.
Opłata od pozwu – jej wysokość zależy od wartość przedmiotu sporu, jaką określamy w pozwie. Innymi słowy, im wyższa kwota odszkodowania i zadośćuczynienia, jakiej się domagamy, tym wyższa będzie opłata sądowa od pozwu.
Zaliczki na wydatki – będziemy mieli do czynienia z nimi, jeżeli w toku sprawy konieczne jest przeprowadzenie czynności, szczególnie dowodowych, z którymi wiążą się wydatki. Chodzi przede wszystkim o koszty sporządzenia opinii przez biegłego wyznaczonego przez sąd, który ma na przykład ocenić proces leczenia i rehabilitacji oraz uszczerbek na zdrowiu powstały w związku z uszkodzeniem kręgosłupa szyjnego albo wyliczyć koszty naprawy pojazdu. To, ilu oraz jakiej specjalności biegłych powoła sąd, zależy od naszej inicjatywy dowodowej oraz wielości skutków wypadku;
Koszty zastępstwa procesowego – jeżeli powierzamy prowadzenie sprawy adwokatowi lub radcy prawnemu, należy liczyć się z poniesieniem wydatków na jego wynagrodzenie za reprezentację. Zasady ponoszenia tych kosztów oraz ich wysokość ustalana jest indywidualnie między klientem a pełnomocnikiem.
Gdy poszkodowanego nie stać na uiszczenie kosztów sądowych, które obejmują m.in. opłatę od pozwu oraz zaliczki na wydatki, może on zwrócić się do sądu o zwolnienie z obowiązku ich ponoszenia. Analogicznie może zwrócić się do sądu o ustanowienie pełnomocnika z urzędu nawet przed wniesieniem pozwu.
Wydając wyrok, sąd rozlicza koszty powstałe w toku procesu. Zasadą jest, że strona przegrywająca pokrywa koszty procesu. W przypadku wygranej poszkodowanego, to pozwany sprawca lub jego ubezpieczyciel bądź inny podmiot zobowiązany do naprawienia szkody będzie musiał zwrócić poszkodowanemu poniesione koszty, w tym opłatę od pozwu, zaliczki i wynagrodzenie pełnomocnika.
… O pozwie o zapłatę
Chyba nie można o nim zapomnieć, bo to jest technicznie najtrudniejszy etap sprawy o odszkodowanie. Dobre sformułowanie żądania pozwu, w tym wskazanie kwot, jakich domagamy się od pozwanego z tytułu odszkodowania i z tytułu zadośćuczynienia, nie jest wcale łatwe. Do tego należy zgłosić odpowiednie wnioski dowodowe, w tym o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych i co istotne, nie pominąć żadnego, ponieważ sąd może nie zgodzić się na jego przeprowadzenie na późniejszym etapie sprawy.
Pozew można napisać samodzielnie lub zlecić jego sporządzenie pełnomocnikowi, który ma w tym zakresie duże doświadczenie. Można też skorzystać z porady prawnej udzielanej przez adwokata lub radcę prawnego, w trakcie której otrzymamy rzetelne informacje o przebiegu procesu o odszkodowanie, niezbędnych dokumentach, wnioskach dowodowych i wielu innych aspektach sprawy sądowej. O tym czy warto zwrócić się o pomoc pisałam na blogu w artykule “Iść czy nie iść do adwokata? -oto jest pytanie…”
… O cierpliwości
Tak, cierpliwość się przyda. Obecnie w sądach terminy rozpraw wyznaczane są do 3-4 miesiące. Nowelizacja procedury cywilnej, która weszła w życie 07.11.2019 r. ma za zadanie usprawnić rozpoznawanie spraw, ale jakie będą jej efekty, przekonamy się nie wcześniej, niż za rok.
Najdłużej w sprawach o odszkodowanie czeka się na opinię biegłych. Niejednokrotnie obłożenie biegłych sprawami jest na tyle duże, że okres oczekiwania na opinię wynosi kilka, a nawet kilkanaście miesięcy.